راهنمایی‌های اساسی و مهم برای حفظ سلامتی نوزاد خود

بیماری‌های رایج در نوزادان ممکن است شامل عفونت‌های ویروسی، باکتریایی، قارچی، حساسیت‌ها، آلرژی‌ها و مشکلات پوستی باشند. برخی از این بیماری‌ها نیاز به درمان با دارو یا پماد دارند و برخی دیگر با گذشت زمان خود به خود بهبود می‌یابند.

جلوگیری از بیمار شدن نوزاد

برای جلوگیری از بیمار شدن نوزاد خود می‌توانید از راه‌های زیر استفاده کنید:

• رعایت بهداشت شخصی و محیطی نوزاد و خودتان. شستن دست‌ها با آب و صابون قبل و بعد از تماس با نوزاد، تعویض پوشک و شیردهی، استفاده از دستمال یکبار مصرف برای پاک کردن بینی و دهان نوزاد، تمیز نگه داشتن لباس‌ها، حوله‌ها، اسباب بازی‌ها و لوازم نوزاد.
• جلوگیری از تماس نوزاد با افراد بیمار یا کسانی که علائم سرماخوردگی، سرفه، تب یا عفونت دارند. همچنین از دادن بوس به نوزاد یا استفاده از لوازم شخصی مشترک با او خودداری کنید.
• رعایت برنامه واکسیناسیون نوزاد به موقع. واکسن یکی از مهم‌ترین روش‌های پیشگیری از بروز بیماری‌های نوزادان است، مثل: واکسن سل، واکسن سه‌گانه، واکسن پنجگانه، mmr و …
• تغذیه مناسب نوزاد با شیر مادر یا فرمول مناسب. شیر مادر حاوی آنتی‌بادی‌های طبیعی است که به سیستم ایمنی نوزاد کمک می‌کند. فرمول های تقویت شده با پروبیوتیک هم مفید هستند.
• آب و هوای مناسب برای نوزاد فراهم کنید. دمای محیط را در حدود ۲۰ تا ۲۲ درجه سانتی‌گراد نگه دارید و از گرم یا سرد شدید خودداری کنید. هوای تازه را به اتاق نوزاد رسانده و از دود سیگار یا آلودگی های دیگر دورش نگه دارید.
• آمادگی برای فصل سرما. در فصل سرما خطر ابتلا به عفونت‌های تنفسی بالاتر است. برای جلوگیری از آن می‌توانید از مرطوب کننده هوا استفاده کنید، لباس گرم به نوزاد بپوشانید، قطرات آب شور به بینی نوزاد بدهید و در صورت لزوم از قطرات تب بر چشم پذیر استفاده کنید.
• پاسخ به علائم هشدار دهنده. در صورت مشاهده علائم زیر در نوزاد خود سریعا به پزشک مراجعه کنید:
  • تب بالای ۳۸ درجه سانتی‌گراد
  • اسهال، استفراغ، کاهش اشتها یا کمبود مایعات
  • تنفس سریع، سخت یا نامنظم
  • خواب آلودگی، بی‌حالی یا بی‌توجهی
  • خونریزی، خوندر، کبودی یا زخم
  • تغییر رنگ پوست، لب‌ها یا ناخن‌ها
  • تورم یا درد در بدن

برای داشتن سلامت خود و فرزندتان می‌توانید از غذاهایی که حاوی مواد مغذی مهم و متنوع هستند استفاده کنید. برخی از این غذاها عبارتند از:

• میوه‌ها که سرشار از ویتامین‌ها، فیبر و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند. مثل سیب، موز، پرتقال، توت فرنگی، زغال اخته و آووکادو.
• گوشت و مواد پروتئینی که منبع عالی از پروتئین، آهن و اسیدهای چرب امگا ۳ هستند. مثل تخم مرغ، فیله گاو، سینه مرغ و گوشت بره.
• مغزها و دانه‌ها که حاوی فیبر، چربی‌های سالم، ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند. مثل بادام، دانه چیا، نارگیل، فندق و گردو.
• سبزیجات که حاوی فیبر، ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند. مثل بروکلی، کلم برگ، هویج، گوجه فرنگی و اسفناج.
• غلات کامل که حاوی فیبر، قند ساده، ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند. مثل برنج قهوه‌ای، جو، گندم سبوس دار و جو دوسر.
• لبنیات که حاوی پروتئین، کلسیم، پروبیوتیک‌ها و ویتامین D هستند. مثل شیر، ماست طبیعی، پنیر سفید و دوغ.
• روغن‌های گیاهی که حاوی چربی‌های ناسیر شده و اسیدهای چرب امگا ۳ هستند. مثل روغن زیتون، روغن کانولا، روغن آفتابگردان و روغن کلزا.

رژیم غذایی برای مادران شیرده

رژیم غذایی مناسب برای مادران شیرده باید شامل غذاهای متنوع، مغذی و خوشمزه باشد که تامین کننده انرژی، پروتئین، ویتامین و مواد معدنی لازم برای سلامتی مادر و نوزاد باشند. برخی از غذاهای پیشنهادی در این زمینه عبارتند از:

• ماهی و غذاهای دریایی مانند سالمون، جلبک دریایی، صدف و ماهی ساردین که منابع خوبی از اسیدهای چرب امگا 3، ژلاتین، ید و سلن هستند.
• گوشت و مرغ مانند مرغ، گوشت گاو، گوشت بره و جگر که منابع خوبی از پروتئین، آهن، روی و ویتامین B12 هستند.
• میوه ها و سبزیجات مانند توت، گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای، کلم، کلم پیچ، سیر و کلم بروکلی که منابع خوبی از آنتی اکسیدان ها، فیبر، فولات و ویتامین C هستند.
• پرتقال و سایر مرکبات که منابع خوبی از ویتامین C هستند. مادران شیرده نسبت به سایر زنان به ویتامین C بیشتری نیاز دارند.

انتقال بیماری از طریق شیرمادر به نوزاد

بیماری‌های مختلفی می‌توانند از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شوند. برخی از این بیماری‌ها عبارتند از:

• HIV که ویروس عامل بیماری ایدز است. این ویروس می‌تواند در طول بارداری، زایمان و شیردهی از مادر به نوزاد منتقل شود. برای جلوگیری از این انتقال، مادران مبتلا به HIV باید داروهای مناسب را در طول بارداری و زایمان مصرف کنند، نوزاد را به صورت سزارین به دنیا بیاورند، نوزاد را با شیر خشک تغذیه کنند و نوزاد را تا چهار تا شش هفته پس از تولد با دارو درمان کنند.
• کرونا که ویروس عامل بیماری کووید-19 است. این ویروس تاکنون در شیر مادر گزارش نشده است، اما ممکن است با تماس نزدیک و تنفس مادر به نوزاد منتقل شود. برای جلوگیری از این انتقال، مادران مبتلا به کرونا یا مشکوک به آن باید دست‌های خود را قبل و بعد از تماس با نوزاد بشویند، هنگام شیردهی از ماسک استفاده کنند، سطوح و لوازم شخصی خود را ضدعفونی کنند و در صورت لزوم از دستگاه‌های تشکیل شیر استفاده کنند.