به طور کلی می توان گفت تیغ زدن دست و یا خودآزاری یکی از رفتارهای فراهیجانی است که در برخی از نوجوانان در سنین ۱۵ تا ۱۸ سال مشاهده می شود. اکثرا پسران تمایل بیشتری برای آزار رساندن به جسم خود دارند و دختران در مواجهه با شرایط نامساعد و فشارهای بیرونی، استرس و تخریب اعتماد به نفس را تجربه می کنند. در این مقاله قصد داریم تا علت تیغ زدن دست در نوجوانان را به شما عزیزان معرفی کنیم و پیرامون نحوه مقابله با این رفتار اطلاعات مفیدی را در اختیارتان قرار دهیم. در ادامه با ما همراه باشید.
خودزنی با تیغ چیست؟
ایجاد جراحات علنی و به صورت دلخواه بر روی پوست نوعی از خودزنی محسوب می شود. در صورتی که افراد در صدد ایجاد خراش هایی که به خروج خون از سطح پوست بینجامد، باشند می توان گفت نوعی از خودآزاری با تیغ از سوی فرد انجام شده است. کسانی که خودزنی با تیغ می کنند بر روی پوست خود نشانه های جراحت دارند و این جراحت ها به صورت خراش های عمیق بر روی پوست مشاهده می شود. از جمله دیگر خصوصیات خودزنی با تیغ در نوجوانان شامل:
- وجود جراحت های ممتد و در راستای هم روی ساعد دست
- مشاهده جای بهبود یافتگی زخم های پیشین روی پوست
- تمایل به نگهداری از تیغ و ابزارآلات تیز و برنده از سوی نوجوان
- عدم نگرانی از وخیم شدن زخم ها از سوی نوجوا
علائم خودزنی در نوجوانان
نوجوانانی که خودزنی می کنند همواره دارای نشانه ها و علائمی هستند که با بررسی درست می توان پی علت آزاررسانی به خود در آنان برد. داشتن زخم های تکراری روی پوست و عدم پذیرش عمل خودزنی در هنگام سوال پیرامون زخم ها از جمله علائم خودزنی در نوجوانان است. دیگر علائم شامل:
- این نوجوانان همواره درگیر زخم های روی پوست خود هستند.
- خاراندن و عدم رسیدگی درست به زخم
- فرار از پاسخگویی پیرامون زخم ها و انکار واقعیت
- پنهان کردن زخم ها و تمایل برای تنهایی و انزوا
- نگهداری از وسایل نوک تیز و برنده
- عدم تمایل برای شرکت در فعایت های اجتماعی و فرار از پوشیدن لباس های آستین کوتاه
- داشتن بانداژ همیشگی روی دست و یا پاها به دلیل عدم توجه افراد به زخم های ایجاد شده
- صحبت پیرامون خودزنی و تعریف نحوه انجام آن برای والدین یکی دیگر از نشانه ها است.
انواع روش های خودآزاری در نوجوانان
به طور کلی می توان گفت روش های خودآزاری در نوجوانان و جرح اعضا شامل موارد زیر است:
- بریدن و ایجاد برش های شدید و عمقی روی پوست به صورت تکی
- ایجاد خراش های سطحی و ممتد در کنار یکدیگر روی پوست
- تمایل به سوزاندن جای زخم ها پس از بهبودی و ایجاد زخم جدید
- تمایل به کبود کردن محل زخم ها با فشار و یا ضربه
- سوراخ کردن پوست و یا کندن محل تازه ترمیم شده
- فرو کردن سوزن و یا دیگر وسایل نوک تیز به پوست
علت تیغ زدن دست در نوجوانان
روانشناسان معتقدند برخی از عوامل اصلی سبب تمایل نوجوانان به آزار رسانی به خود در قالب تیغ زدن دست می شود از جمله:
- مواجهه با استرس طولانی مدت
- نگرانی های شدید و حل نشده
- فشار های عصبی و روحی
- افسردگی های مزمن و حاد
- غم و اندوه به دلایل معلوم و یا نامعلوم
- تنهایی و عدم حمایت عاطفی از اطرافیان
- محدودیت های مالی و اجتماعی
- نداشتن سرگرمی و تفریح
- طرد شدن از سوی خانواده و دوستان
- مشاجرات خانوادگی میان والدین
- عدم تبحر در زمینه های مختلف هنری و ورزشی
- تاثیر پذیری از گروه دوستان و همسالان
- آزار های جسمی و جنسی در کودکی
- داشتن بیماری های زمینه ای
- مصرف مواد مخدر و یا روانگردان های نوشیدنی
- اختلالات اضطرابی
- مهاجرت و غربت
نحوه مقابله با خود آزاری در نوجوانان
اکثر والدین زمانی که متوجه خودزنی نوجوانانشان می شوند با استرس شدید مواجه می شوند و این استرس زمینه ساز بروز رفتارهای پرخاشگرانه و اعتراضات شدید به نوجوان از سوی والدین می شود، این در حالی است که والدین باید درصدد علت یابی و رفع مشکل و همراهی نوجوانشان برای انصراف از تکرار این عمل باشند. از جمله
- کنترل رفتار، احساسات و عدم پرخاشگری خود در مواجهه با تیغ زنی فرزند
- حفظ آرامش و عدم حساسیت به موضوع
- همراهی و دلجویی از فرزند به منظور جلب اعتماد و محبت او
- حمایت عاطفی و روحی
- صحبت پیرامون چرایی موضوع به صورت غیر مستقیم
- سعی بر رفع علل بروز ناراحتی در نوجوان
- انجام فعالیت های مشترک با فرزند
- تشویق فرزند برای دوستی با دوستان مثبت
- کاهش تنش های درسی و اجتماعی در فرزند
- کمک گرفتن از مشاوران و متخصصان در این زمینه
اهمیت درمان رفتار تیغ زنی در نوجوانان
تشخیص به موقع و شروع فرآیند درمان از دیدگاه متخصصان امری ضروری است. از دلایلی که سبب پر رنگ تر شدن و اهمیت درمان خودزنی در نوجوانان است شامل:
- خودزنی در صورت استمرار می تواند منجر به تخریب اعتماد به نفس می شود.
- خودزنی سبب بالا رفتن استعداد فرد برای ابتلا به بیماری های مختلف می شود.
- وجود جای زخم و یا اسکار روی بدن باعث نازیبایی و زشت شدن اندام ها می شود.
- شدت یافتن خودزنی و تیغ زنی دست در افراد گاها منجر به پارگی رگ های اصلی و خطر مرگ می شود.
- استمرار شرایط نامساعد روحی افراد در جریان تیغ زنی دست منجر به اختلالات شدید شخصیتی در فرد می شود.
- عدم رسیدگی به وضعیت فرد او را به تنهایی و بی تفاوتی فرو می برد و درمان را با مشکل روبرو می کند.
از رایج ترین روش های درمان تیغ زدن در نوجوانان عبارت است از:
- روان درمانی و حل مشکلات روحی
- درمان اختلالات اضطرابی
- جایگزینی و منعطف کردن تمرکز فرد بر روی موارد دیگر
اقدامات اورژانسی در زمان تیغ زنی
تمامی کسانی که اقدام به تیغ زنی می کنند درصدد خودکشی و اتمام زندگی نیستند و گاها به دلیل تنوع و یا درد کشیدن اقدام به این عمل می کنند. درد کشیدن فیزیکی فرآیندی است که به دنبال سختی های شدید روحی در افراد ایجاد می شود و زمانی که فردی درد جسمی را تجربه می کند نا خودآگاه درد های روحیش کاهش می یابند. اما در برخی از موارد تیغ زنی دست منجر به حوادث و یا شرایطی می شود که رساندن کمک های اولیه و انجام اقدامات اورژانسی برای فرد ضروری است.
از جمله اقدامات فوری و اورژانسی برای این دسته از افراد شامل:
- بروز عفونت های شدید و زخم های پیشرفته روی پوست می بایست سریعا مورد درمان های پزشکی قرار گیرند.
- استمرار تیغ زنی در افراد در برخی از موارد منجر به زدن رگ دست و خودکشی نیز می شود. بنابر این کنترل رفتارهای نوجوانان در این زمینه لازم و ضروری است.
- تمایل به خودکشی پس از تیغ زنی می بایست سریعا تحت نظر قرار گیرد و با مشاوران و یا آتش نشانی و مراکز انتظامی پیگیری و کنترل شود.
در این مقاله سعی کردیم تا شما عزیزان را با علت تیغ زدن دست در نوجوانان آشنا کنیم و به ارائه مطالب مرتبط با این موضوع پرداختیم. در صورتی که پیرامون هر یک از موارد فوق دچار ابهام و یا سوالی هستید و یا نیازمند به دریافت مشاوره های تخصصی در این زمینه اید می توانید با گروه روانشناسان متخصص ما در مرکز نوا مشاور تماس حاصل فرمایید.
