پریود دردناک: شناسایی علل و راهکارهای موثر در درمان

دیسمنوریه یا پریود دردناک دردهایی هستند که برخی از زنان در دوره قاعدگی آن را تجربه خواهند کرد. شدت این درد پریود آنقدر زیاد است که با داروهای مسکن رفع نشده و حتی فرد را از انجام کارهای روزمره اش باز می‌دارد. برای بسیاری از دختران دردهای خفیف پریود در دو تا سه روز از چرخه قاعدگی شایع و معمول است که برای آنان قابل تحمل می‌باشد. تغییرات خلقی، طول دوره پریود، میزان خون ریزی، درد پریود و … در هر کسی متفاوت است. اما اگر هر یک از این پارامترها از حالت عادی خارج شود نشان دهنده یک مشکل و اختلال در سیکل قاعدگی است؛ که باید مورد بررسی قرار گیرد.

علت پریود دردناک؟

دلیل رخ دادن پریود دردناک که به آن «دیسمنوره» نیز گفته می‌شود، همیشه قابل تشخیص نبوده و ریسک پریود در برخی‌ها بیشتر است. با این وجود، در صورت بروز چنین شرایطی ممکن است یکی از موارد زیر دلیل آن باشند:

• سن کم‌تر از 20 سال
• سابقه خانوادگی عادت ماهانه دردناک
• سیگار کشیدن
• خونریزی زیاد در زمان عادت ماهانه
• نامنظم شدن دوره عادت ماهانه
• نداشتن سابقه بچه دار شدن
• رسیدن به بلوغ قبل از 11 سالگی

هورمونی به نام پروستاگلاندین در بدن وجود داد که انقباض عضلانی منجر به خارج شدن مخاط از رحم را آغاز می‌کند. سطوح پروستاگلاندین دقیقا قبل از آغاز قاعدگی افزایش یافته و انقباض‌‌های ناشی از آن ممکن است سبب به وجود آمدن درد و گرفتگی شوند.

برخی شرایط پزشکی خاص ممکن است دلیل دردناک شدن پریود باشد. موارد زیر شرایطی هستند که می‌توانند شانس همراه شدن درد با پریود را افزایش دهند:

سندروم پیش از قائدگی (PMS): این سندروم یک وضیت شایع است که علائم آن معمولا یک یا دو هفته پیش از شروع عادت ماهانه آغاز شده و معمولا با شروع خون‌ریزی از بین خواهند رفت.

اندومتریوز (Endometriosis): اندومتریوز یک وضعیت دردناک است که در آن سلول‌های پوششی رحم در ارگان‌های دیگر بدن مثل لوله‌های فالوب، تخمدان یا بافت پوششی لگن رشد می‌کنند.

وجود فیبروئید‌ها در رحم: فیبروئیدها تومورهایی غیر سرطانی هستند که می‌توانند به رحم فشار وارد کنند یا باعث درد غیرطبیعی شکمی در قاعدگی شوند. البته، احتمال بروز علائم در اثر فیبروئید‌ها بسیار پایین است.

بیماری التهاب لگنی (PID): یک عفونت رحم، فالوپی یا تخمدان‌ها است که معمولا از دلیل آن باکتری‌های مقاربتی است که سبب درد و التهاب اندام‌های باروری خواهد شد.

آدنومایوز: آدنومایوز یک شرایط بسیار نادر پزشکی است که در آن پوشش رحم در دیوار عضلانی رحم رشد کرده و سبب درد و التهاب یا افزایش مدت قاعدگی خواهد شد.

تنگی دهانه رحم: با اینکه تنگی دهانه رحم نیز یک شرایط بسیار نادر است اما می‌تواند با کند شدن خروج مخاط رحم، سبب افزایش فشار داخلی رحم و درد در قاعدگی شود.

تشخیص پریود دردناک

پزشک شما ابتدا از طریق یک معاینه فیزیکی به دنبال هرگونه ناهنجاری یا اختلال در دستگاه باروری خواهد گردید. در صورتی که از طریق معاینه فیزیکی چیزی تشخیص داده نشود، با توجه به وضعیت بیمار و سابقه پزشکی، از یکی از روش‌های تصویر برداری سونوگرافی، سی‌تی‌ اسکن، ام.آر.آی یا همه آن‌ها استفاده می‌شود.

در مرحله بعد، با توجه به نتایج تست یا تست‌های تصویر برداری، ممکن است لاپاروسکوپی تجویز گردد. در این روش پزشک با ایجاد یک سوراخ ریز، دوربین را از طریق شکم وارد کرده و وضعیت ارگان‌ها را بررسی خواهد کرد.

درمان خانگی قاعدگی دردناک

خوشبختانه، درمان خانگی قاعدگی دردناک امکان پذیر بوده و می‌تواند تا حد زیادی به کاهش علائم این شرایط کمک کند. برای درمان پریود دردناک در خانه اقدامات زیر توصیه می‌شود:

• زیر لگن یا پشت خود پد گرم کننده قرار دهید.
• شکم خود را ماساژ دهید.
• دوش آب گرم را امتحان کنید.
• ورزش منظم را در برنامه خود قرار دهید.
• وعده‌ها و مواد غذایی سبک مصرف کنید.
• مدیتیشن و یوگا را امتحان کنید زیرا حرکات ورزشی برای کاهش درد پریود را شامل می‌شوند.
• با زانوهای خم دراز بکشید.
• مصرف نمک، الکل و کافئین را محدود کنید.
• مصرف داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن را چند روز قبل از شروع عادت ماهانه امتحان کنید.
• ویتامین‌ها و مواد معدنی را امتحان نمایید.

مراجعه به پزشک

درد پریود تا حدی یک مسئله طبیعی است اما زمانی که این درد غیر قابل تحمل بوده و هر ماه در روند طبیعی زندگی شما تداخل ایجاد می‌کند باید به پزشک مراجعه نمایید.

در مورد علائم وضعیت خود با پزشک صحبت کرده و همچنین اگر هر کدام از موارد زیر را تجربه کردید حتما آن را به اطلاع وی برسانید:

• درد مکرر بعد از جایگذاری آی یو دی
• تجربه بیش از سه پریود دردناک
• لخته شدن خون قاعدگی
• گرفتگی شکم به همراه اسهال و تهوع
• درد لگن در زمان غیر قاعدگی

کرامپ ناگهانی یا احساس درد لگن می‌تواند نشانه‌ای از عفونت باشد. عدم درمان عفونت می‌تواند سبب زخم شدن بافت‌ها شود که به آسیب ارگان‌های لگن و ناباروری منجر خواهد شد. بنابراین، اگر این علائم را تجربه کردید در مراجعه به پزشک عجله نمایید.

درمان با استفاده از دارو

اگر هیچکدام از روش‌های درمان درد پریود خانگی برای شما مفید واقع نشد باید از درمان دارویی استفاده کنید. تجویز نوع دارو تا حد زیادی به علت پریود دردناک شما مربوط خواهد بود. اگر علت پریود دردناک التهاب لگنی یا بیماری‌های مقاربتی باشد، پزشک برای سرکوب آن‌ها آنتی بیوتیک تجویز خواهد کرد.

پزشک شما همچنین ممکن است با توجه به شرایط بیمار و یا علائم ناشی از درد عادت ماهانه برخی از داروهای زیر را نیز تجویز کند:

• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)
• مسکن‌ها
• داروهای ضد افسردگی

در صورتی که این روش‌های درمانی منجر به بهبود وضعیت بیمار نشدند، استفاده از جراحی نیز یک روش برای درمان پریود دردناک است. با استفاده از جراحی، هرگونه اندومتریوز، فیبروئید یا کیست درمان خواهد شد.