هدف گذاری
یکی از بخش‌های مهم مسیر رشد وتوسعه فردی داشتن تصویری از من مطلوب و هدف گذاری برای رسیدن به آن است. این من مطلوب به معنای، نارضایتی از من کنونی نیست بلکه به معنای قابلیت رشد و کمال در انسان است. انسان همیشه و در همه حال می‌تواند رشد کند و اگر در جایی این رشد توقف داشته باشد به معنای رکود و سکون است زیرا پیشرفت و رشد در انسان پایانی ندارد.
شاید برایتان جالب باشد که تنها سه درصد از افراد دنیا هدف مشخصی دارند و در حال تلاش برای رسیدن به آن هستند و حتی تعداد کمتری آن را مکتوب می‌کنند و نکته جالب‌تر اینکه افرادی که اهدافشان را مکتوب می‌کنند به احتمال بسیار بالایی به آن دست پیدا می‌کنند.
اهداف می‌تواند یک آرزو، خواسته یا نتیجه دلخواه در آینده دور یا نزدیک باشد که لازم است برای به دست آوردن آن برنامه‌ریزی شود و اقدام‌های عملی در راستای آن صورت پذیرد. بنابراین اهداف را می‌توان در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار داد و برای آنها طرح ریزی کرد. ولی هدف گذاری باید چه خصوصیاتی داشته باشد؟ خوب است که در این مرحله با هدفگذاری هوشمند یا اسمارت بیشتر آشنا شوید.
هدف گذاری اسمارت یا هدفگذاری هوشمند چیست؟
اسمارت (SMART) از ابتدای کلمات زیر تشکیل شده است:
مشخص Specific، قابل اندازه گیری Measurable، دست یافتنی Attainable، واقع گرایانه Realistic، در محدوده زمانی مشخص Time Bound.
به این معنا که ما دقیقاً می‌دانیم در بخش‌های مختلف زندگی که در تمرین چرخ زندگی به آن پرداختیم می‌خواهیم به چه مقاصدی برسیم و از خودمان چه انتظاراتی داریم. مقاصد ما برایمان کاملاً روشن و مشخص هستند، زمان مشخصی برای آنها تعیین شده و می‌دانیم که قابل اندازه‌گیری، دست‌یافتنی و واقع‌گرایانه انتخاب شده‌اند. به این ترتیب ما از دام رویاپردازی‌های بی‌هدف خلاص می‌شویم و با برنامه ریزی اقدامات عملی مؤثر را شروع می‌کنیم.
علاوه بر نکات مطرح شده، برای تعیین یک هدف مشخص لازم است که به پرسش‌های زیر پاسخ دهیم، پرسش‌هایی که به ۵ دبلیو معروف هستند زیرا همه آنها با حرف دبلیو در زبان انگلیسی آغاز می‌شوند:
- چه کسی Who؟ چه کسی یا چه کسانی در این هدف مشارکت دارد؟
- چه چیزی What؟ چه چیز یا چیزهایی قرار است به دست بیاید؟
- کجا Where؟ این هدف قرار است در چه مکانی به واقعیت تبدیل شود
- کِی When؟ این هدف قرار است در چه بازه زمانی تحقق پیدا کند
- چرا Why؟ دلایل و مزایای مشخص رسیدن به این هد.
بخش چرایی هدفگذاری از سایر بخش‌های آن اهمیت بیشتری داشته باشد زیرا به قول جمله معروف دکتر ویکتور فرانکل «هر کس که چرایی زندگی را یافته با هر چگونگی خواهد ساخت». داشتن چرایی محکم نه فقط ما را در رسیدن به اهدافمان محکم‌تر و راسخ‌تر می‌کند بلکه معنابخش زندگی ما هم خواهد بود و به آن رنگ دیگری خواهد داد.
داشتن معنا و هدف در زندگی، یکی از شاخصه‌های افراد موفق و توانمند است.
از سوی دیگر، یکی از مشکلاتی که در مسیر هدفگذاری ممکن است دردسرساز شود، داشتن اهداف متعدد است یعنی شما همزمان به چند موضوع مشخص علاقه‌مند هستید و می‌خواهید برای همه آنها سرمایه‌گذاری کنید ولی باید از این مساله آگاه باشید که همه ما در زندگی‌مان منابع محدودی داریم که از جمله آنها زمان، ثروت و انرژی است و دقیقاً به همین خاطر است که باید تا جای ممکن از این منابع در راستای اهداف گزینشی استفاده کنیم.
بنابراین ابتدا اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت خود را در دفتر خود یادداشت کنید و سعی کنید بین آنها تعادل برقرار کنید و اولویت‌بندی درستی از آنها داشته باشید. سپس فهرستی از کارهایی که به شما کمک می‌کند تا به اهداف خود برسید تهیه کنید و در برنامه روزانه خود زمانی را برای انجام آنها اختصاص دهید.
برنامه‌ریزی
برنامه ریزی زمانی اهمیت پیدا می‌کند که ما اهداف مشخصی را در زندگی خود انتخاب کرده و دنبال می‌کنیم. برنامه‌ریزی می‌تواند برای زندگی شخصی یا مسیر حرفه‌ای یا هر دوی آنها باشد. برای این منظور باید به همه کارهایی که برای خود مشخص می‌کنید، عمل کنید و به مرور زمان به اهداف خود نزدیک و نزدیک‌تر شوید. ممکن است همه شما برای کارهای روزانه خود برنامه ریزی کنید؛ اما پس از مدتی هیچ شوقی برای اجرای آن نداشته باشید. برای جلوگیری از این اتفاق انتخاب برنامه‌ای که در کوتاه‌ترین زمان، بازدهی زیادی داشته باشد، بسیار اهمیت دارد.
برنامه‌ریزی‌ها می‌توانند کوتاه مدت یا بلند مدت باشند اما برخی از ویژگی‌های برنامه ریزی در همه آنها مشترک هستند:
- قرار دادن اهداف سالانه
زمانی که اهداف کلی خود را در یک سال به خوبی مشخص نکنید، نمی‌توانید برنامه ریزی ماهانه نیز داشته باشید.
بهتر است اهداف بزرگ خود را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید تا در صورت موفقیت در هر بخش انگیزه بیشتری برای تلاش کردن داشته باشید. وجود اهداف سالانه باعث می‌شود انگیزه بیشتری برای تلاش کردن در راستای رسیدن به اهداف داشته باشید.
- یادداشت رویدادهای یک ماه آینده
همان‌طور که گفته شد می‌توانید اهداف خود را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید و هر ماه میزان موفقیت خود را ارزیابی کنید. یادداشت رویدادهای یک ماه آینده هنگام برنامه ریزی باعث می‌شود کارهایی را که می‌خواهید در یک بازه زمانی انجام دهید مشخص کنید.
- بررسی هفتگی کارها
مرور هفتگی کارها در برنامه ریزی به شما کمک می‌کند جزئیات بیشتری از کارهای خود را بررسی کنید و زمان‌های خالی هر روز را شناسایی کنید. با این کار می‌توانید زمان خود را به خوبی مدیریت کنید و برخی کارهای خود را در راستای رسیدن به اهداف در این زمان‌ها انجام دهید.
- بررسی روزانه کارها
بررسی روزانه کارها به شما کمک می‌کند از مسیری که برای خود مشخص کردید منحرف نشوید و فقط بر کارهای خود تمرکز کنید.
- یادداشت کردن سه کار مهم
در ابتدای برنامه ریزی سه مورد از کارهای ضروری روزانه که اهمیت زیادی دارد را مشخص کنید تا تمرکز اصلی شما در طول روز انجام دادن آن سه مورد باشد.
بیشتر رفتارهای روزانه ما تحت تأثیر عادت‌های ما قرار دارد؛ بنابراین داشتن یک برنامه ریزی شخصی به شما کمک می‌کند تا عادت‌های بد خود را پیدا کنید و آنها را با عادت‌های مثبت جایگزین کنید. تهیه و تنظیم برنامه ریزی شخصی، باعث هدایت افراد به سوی موفقیت می‌شود. حتی اگر بتوانید در روز ۱۰ دقیقه را به انجام کارهای مفیدی در راه رسیدن به اهداف خود اختصاص دهید، در طول یک سال، ۶۰ ساعت طلایی خواهید داشت.
یکی از بهترین روش‌های برنامه‌ریزی، ساخت خرده عادت‌های مثبت است. زیرا خرده عادت‌های مثبت و مؤثر در بلند مدت می‌تواند نتایج شگفتی را به وجود آورد.
وجود برنامه روزانه خوب علاوه بر اینکه بازدهی شما را برای انجام کارها بیشتر می‌کند، هیجان و استرس را هنگام تصمیم‌گیری کاهش می‌دهد و باعث منظم شدن شما در انجام کارهای روزانه می‌شود.
