کمال گرایی: ویژگی‌ها، اثرات و راه‌های مدیریت

کمال گرایی

کمال گرایی یا Perfectionism یکی از ویژگی‌های رفتاری انسان است. کمال‌گرایی درواقع نوعی قفل ذهنی است که فرد در آن، خود یا دیگران را مجبور می‌کند که کار و وظایف خود را به نحو احسن انجام دهد و انتظارات فرد فراتر از کیفیت عملکرد امکانات موجود است. او اعتقاد دارد فقط یک راه درست وجود دارد؛ به همین علت هیچ اشتباهی، حتی اشتباه کوچک نباید صورت بگیرد.

کمال‌گراها بر این باروند که همه‌چیز باید کامل باشد یا اصلاً وجود نداشته باشد. افراد کمال گرا معمولاً اهداف را طوری انتخاب می‌کنند که قابل دست‌یابی نیستند و منطقی برای آن‌ها وجود ندارد، آن‌ها ارزش خود را در رسیدن به اهداف خود می‌دانند و زندگی را برای خود سخت می‌کنند.

عده‌ای معتقدند که کمال گرایی دو شکل مثبت و منفی دارد؛ به این معنا که در کمال گرایی منفی اهداف تعیین شده قابل دسترس نیستند و موجب سرخوردگی و حتی افسردگی می‌شوند.

در کمال گرایی مثبت اهداف تعیین شده بالاتر از حد متعارف اما قابل دسترسی هستند و اگر فرد به اهداف و معیارهای خود دست پیدا نکند، شخصیتش ویران نمی‌شود و اعتماد به نفس خود را از دست نمی‌دهد. فرد کمال گرا در شکل مثبت برای تمام موارد آمادگی دارد و همین مسئله باعث پیشرفت او می‌شود. همچنین در پایان برای عملکرد صحیح و مطلوب به خود و دیگران پاداش می‌دهد، مهارت سازمان‌دهی مناسبی دارد و به علت بلندپروازی معقول، بیش‌تر جوانب کار را می‌سنجد.

برای درمان کمال گرایی منفی، فرد باید ابتدا کمال گرا بودن خود را بپذیرد و سپس حوزه کمال گرایی‌اش را مشخص کند چون افراد در همه حوزه‌ها کمال گرا نیستند، این حوزه‌ها می‌تواند شامل: اندام، زیبایی، لباس و آرایش، تحصیل، کار، روابط فردی و اجتماعی، ثروت و مانند آن باشد.

راه‌های زیادی برای درمان کمال گرایی وجود دارد که اگر از جمله آن‌ها می‌توان به فاصله گرفتن از ارزش‌هایی غیرواقعی مانند تبلیغات شبکه‌های اجتماعی درباره روابط، موقعیت و ثروت اشاره کرد.

مثبت بودن و تاکید روی نقاط مثبت هم تأثیر به سزایی در رفع این مانع دارد. نسبت به خودتان ملایم و مهربان باشید. برای کارهایی که انجام می‌دهید، ارزش قائل شوید و برای انجام کارها به خود پاداش دهید. در عین حال خودتان را با دیگران مقایسه نکنید؛ مقایسه کردن مثل سم عمل می‌کند. مقایسه کردن خود با افرادی که از نظر شما قهرمان هستند باعث تشدید کمال گرایی می‌شود، پس خودتان را صرفاً با خودتان مقایسه کنید.

شما ارزشمند هستید و دوست داشتنی، این نکته را هیچ وقت فراموش نکنید.